
کتاب مقدس: ترجمه معاصر (تفسیری)
پیدایش
كتاب «پيدايش»، همانگونه كه از اسمش پيداست، از پيدايش عالم هستی سخن میگويد. در اين كتاب میخوانيم كه چگونه خدا دنيا را میآفريند، چگونه انسان را خلق میكند و او را در محيطی كامل و زيبا قرار میدهد، چگونه گناه وارد جهان میشود و سرانجام چگونه خدا برای نجات انسانِ گناهكار چارهای میانديشد. مطالبی كه در اين كتاب آمده عبارت است از آغاز تاريخ بشر، آغاز هنر و صنايع دستی، چگونگی پيدايش زبانها و قومهای گوناگون. از فصل دوازده به بعد، مسير كتاب متوجه قوم اسرائيل میشود. از اينجا به بعد داستان زندگی ابراهيم، اسحاق، يعقوب و پسرانش در كتاب ثبت شده كه در خاتمه با شرح زندگی يوسف در مصر پايان میپذيرد.
خروج
كتاب «خروج» دربارهٔ خروج بنیاسرائيل از مصر است. موسی توسط خدا به رهبری بنیاسرائيل تعيين میشود تا آنان را به سرزمين موعود، يعنی كنعان، هدايت كند. دوازده فصل اول كتاب از وضعيت اسفناک بنیاسرائيل كه در مصر برده بودند، سخن میگويد. خدا بر مصريان بلايايی میفرستد تا فرعون، پادشاه مصر را مجبور كند كه به بنیاسرائيل اجازه خروج دهد. پس از خروج از مصر، به دليل نااطاعتی از خداوند، بنیاسرائيل به مدت چهل سال در بيابانهای بين مصر و كنعان سرگردان میشوند. «ده فرمان» را خداوند در اين هنگام توسط موسی به قوم اسرائيل میدهد. علاوه بر ده فرمان، خداوند احكام و دستورات ديگری نيز به بنیاسرائيل عنايت میكند تا آنها بدانند چگونه در طی سفر بيابانی خود زندگی كنند. بخش مهم اين احكام دربارهٔ قربانی حيوانات به منظور آمرزش گناهكاران بود. ولی چنانكه بعد خواهيم خواند، اين قربانيها برای آمرزش و آزادی از گناه كافی نبود. در واقع اين روش قربانی پيش درآمدی بود برای قربانی واقعی و مؤثری كه خداوند برای همهٔ انسانها تدارک ديده بود. مرگ عيسی مسيح روی صليب، همان قربانی واقعی است كه قادر است همهٔ انسانها را از گناهانشان رهايی بخشد.
لاویان
كتاب لاويان سومين كتاب عهد عتيق است. برخی اين كتاب را «كتاب راهنمای كاهنان» نيز مینامند، زيرا مراسم مذهبی كه توسط كاهنان اجرا میشد در اين كتاب آمده است. كلمهٔ «لاويان» از نام قبيلهٔ لاوی گرفته شده است. همهٔ كاهنان اسرائيل از اين قبيله بودند. كتاب لاويان را موسی به هنگام سفر بيابانی بنیاسرائيل نوشته است.
اعداد
كتاب اعداد از فراز و نشيبهای قوم بنیاسرائيل سخن میگويد. اين كتاب حاوی حوادثی است كه در بيابان بين راه مصر و سرزمين موعود بر قوم اسرائيل گذشته است. در كتابمقدس عبری، نام اين كتاب «در بيابان» است. در كتاب اعداد میخوانيم كه چگونه دوازده مرد اسرائيلی پيشاپيش به سرزمين موعود فرستاده میشوند تا وضع آنجا را بررسی كنند. از بين اين افراد، تنها دو نفر، «يوشع» و «كاليب» با اعتماد بر خدا، قوم بنیاسرائيل را ترغيب به فتح سرزمين موعود میكنند. اما ده نفر بقيه گزارش میدهند كه مردان غولپيكری در آن سرزمين هستند و بنیاسرائيل قادر نخواهند بود آنها را شكست دهند. با شنيدن اين گزارش منفی، ترس بر قوم اسرائيل غلبه میكند، به طوری كه آنان به فكر بازگشت به مصر میافتند. به سبب اين كمايمانی، خدا به مدت چهل سال بنیاسرائيل را در بيابان نگه میدارد. در اين مدت، همهٔ جنگجويان قوم میميرند و نسل جديدی روی كار میآيد. خدا حضور خود را در آتش و ابر به اين نسل جديد آشكار میكند و به آنان اطمينان میبخشد كه همواره با ايشان خواهد بود. خداوند به آنان دستوراتی مبنی بر تقسيم اراضی سرزمين موعود، بين قبايل اسرائيل میدهد.
تثنیه
كتاب تثنيه پنجمين كتاب كتابمقدس است. رويدادهای نوشته شده در اين كتاب از آنجا آغاز میشود كه قوم اسرائيل، پس از چهل سال سرگردانی در بيابان، به كنار رود اردن رسيدهاند. سرزمين موعود در آن سوس رود قرار دارد. موسی زبان به سخن میگشايد و به هزاران اسرائيلی كه آمادهٔ ورود به كنعان هستند دستوراتی ابلاغ میكند. موسی نخست دليل چهل سال سرگردانی را ذكر میكند، سپس مفاد ده فرمان و دستورات ديگر الهی را كه خداوند توسط وی فرستاده بود، به قوم اسرائيل يادآوری میكند. («تثنيه» از ريشهٔ «ثانی» و به معنی مجدد و دوباره است. مقصود اين است كه دستورات و فرمانهايی كه در كتابهای قبلی ذكر شده بود، مجدداً در اين كتاب توسط موسی بازگو میشود و مورد تأكيد قرار میگيرد.)
یوشَع
يوشع دستيار موسی بود كه در دوران چهل سالهٔ قوم اسرائيل در بيابان، فرماندهی لشكر اسرائيل را به عهده داشت. پس از مرگ موسی، يوشع رهبر قوم اسرائيل میشود تا قوم را به سرزمين موعود رهبری كند. مطالبی كه در كتاب يوشع آمده، مربوط است به جنگهای بنیاسرائيل با ساكنان كنعان و تقسيم سرزمين موعود بين قبايل اسرائيل. دوازده فصل اول كتاب از فتح كنعان، سرزمين موعود، به دست بنیاسرائيل سخن میگويد. يوشع به فتح شهرهای كنعان میپردازد. او سرزمين كنعان را بين قبايل اسرائيل تقسيم میكند و به آنها مأموريت میدهد تا با بيرون راندن كنعانيهايی كه هنوز در سرزمين موعود ماندهاند، هر قبيلهای سهم خود را تصاحب نمايد.
داوران
كتاب داوران حاوی ۳۵۰ سال رويدادهای قبل از دوران سلطنتی اسرائيل است. پيش از اينكه شائول به عنوان نخستين پادشاه اسرائيل، حكومت اين قوم را عهدهدار شود، رهبرانی اسرائيل را اداره میكردند. واژهٔ «داوران» كه عنوان اين كتاب است، به همين رهبران اشاره میكند. در اين كتاب میخوانيم كه قوم اسرائيل خدای خود را كه آنان را از مصر بيرون آورده بود تا به سرزمين موعود برساند، فراموش میكنند و مانند قومهای مجاور به پرستش بتها میپردازند. گاه دوازده قبيلهٔ اسرائيل به جای جنگيدن با دشمنان خود، با يكديگر وارد كارزار میشوند. گويا هر قبيلهای فقط منافع خود را جستجو میكند و نه مصالح تمام قوم را. در زمان داوران، در سرزمين كنعان هنوز قومها و قبيلههايی باقی مانده بودند كه بر اسرائيل يورش میبردند. اينان عبارت بودند از فلسطينیها، حيتیها و اموریها. زمانی كه قوم اسرائيل مورد تاخت و تاز دشمن قرار میگرفت، از خداوند طلب ياری مینمود و خداوند نيز يک «داور» به كمک آنان میفرستاد تا آنان را رهبری كرده، دشمن را شكست دهد. سپس برای مدتی صلح برقرار میشد. اما به مجرد فوت داور، قوم اسرائيل دوباره به روش گناهآلود خود روی میآورد. در اين كتاب شرح كارهای دوازده «داور» آمده است.